Thuật ngữ E-Ink là gì? Nó hoạt động như thế nào và tại sao tất cả những ai dành sự quan tâm đặc biệt đối với Ebook đều cần đến?
Các thiết bị đọc sách điện tử đơn cử như Amazon Kindle chỉ có thể thực hiện một việc duy nhất, nhưng lại làm rất tốt đó là chúng khiến cho việc đọc sách trên những thiết bị điện tử số trở nên dễ chịu hơn tương tự việc đọc trên sách giấy thông thường. Chúng sở hữu màn hình hiển thị trông như một mặt giấy, có thể xem được ở nhiều góc nhìn và kể cả khi dưới ánh nắng trực tiếp ngoài trời, đặc biệt là dung lượng pin có thể kéo dài đến vài tuần.
Nếu bạn là một người đọc sách điện tử và chưa từng chuyển sang E-Ink thì bạn đã thực sự bỏ lỡ một điều thú vị đấy!
Những màn hình đặc biệt này hoạt động bằng cách nào? Công nghệ gì đã khiến cho việc đọc trở nên tuyệt vời hơn? Bằng cách nào để kiểm soát được được thời gian sử dụng pin ấn tượng? Vậy bạn có nên đầu tư cho bản thân một thiết bị như thế? Sau đây sẽ là tất tần tật mọi thứ bạn cần biết.
1/ E-Ink là gì?
E-Ink là một công nghệ hiển thị trên màn hình điện tử nhắm đến việc làm sao cho tương đồng nhất với kiểu mực in trên giấy truyền thống. Vậy nên, phần lớn các hiển thị trên màn hình chỉ hiển thị được hai màu đen và trắng. Mặt khác , công nghệ màu đã được mang đến trên E-Ink nhiều năm, nhưng nó vẫn chưa thể được người tiêu dùng điện tử tin dùng nhiều.
Sony’s Librie là thiết bị đầu tiên sử dụng E-Ink, đó là thiết bị đọc sách điện tử ra mắt duy nhất ở Nhật Bản vào năm 2004. Nhưng Sony’s Librie chưa từng được đón nhận rộng rãi, lý do cốt lõi là giá bán đắt và định dạng thư mục DRM khá nặng nề đã làm cho sản phẩm này biến mất khỏi thị trường trong vòng 30 ngày.
Mãi đến khi hãng Amazon ra mắt Kindle vào cuối năm 2007 thì E-Ink mới thực sự khỏi sắc. Giống với dòng Librie, chúng sở hữu màn hình ở độ phân giải 800x600 pixel có khả năng biểu lộ ở 4 mức độ thang màu chuyên nghiệp. Độ tương phản tuy không ấn tượng nhưng chúng cho phép bạn mang theo bên mình toàn bộ thư viện của sách điện tử bất cứ nơi đâu, thế là chúng được đón nhận.
Sản phẩm mới nhất từ Kindles, dòng Paperwhite thế hệ thứ 3 và dòng Voyage giờ đây đã có màn hình độ phân giải cao với những ô pixel siêu nhỏ thứ mà mắt người hoàn toàn không thể nhận biết ( tương tự Apple’s Retina Displays), ngoài ra còn có 16 mức độ thang màu chuyên nghiệp, độ tương phản được tăng đáng kể và còn có thêm đèn nền.
Tất nhiên, Kindles không phải là thiết bị duy nhất sử dụng màn hình E-Ink. Trong những năm qua đã có rất nhiều đối thủ khác nhau bao gồm Sony, Barnes and Noble, Kobo và Bookeen. Kể cả điện thoại di động cũng đã sử dụng công nghệ này ở quá khứ.
Nhưng suy cho cùng, các đọc giả đã và sẽ luôn luôn tiếp tục lựa chọn E-Ink, với lựa chọn phổ biến nhất là Kindle và các dòng sản phẩm của hãng.
2/ E-Ink so với E-Paper
Trước khi chúng ta tiếp tục, điều quan trọng cần làm là ta phải phân biệt được giữa E-Ink và E-Paper. Cả 2 nghe có vẻ giống nhau, nhưng chúng có vài đặc điểm hình thái mà bạn cần phải nhận biết được.
E-Paper là bất kì loại hình hiển thị nào mà nó mô phỏng lại tương tự như trên mặt giấy truyền thống. Theo nguyên tắc, màn hình hiển thị của E-Paper là phản quang thay vì phát quang, tức là dựa vào nguồn sáng bên ngoài thay vì phát ra từ đèn của chúng (như là LCD or OLED displays).
Nói cách khác, E-Ink chỉ là 1 loại hình khác của công nghệ E-Paper.
Đồng hồ thông minh Pebble là 1 ví dụ phổ biến nhất gây tranh cãi về việc màn hình hiển thị của E-Paper không phải sử dụng E-Ink. Thay vào đó, nó sử dụng màn hình LCD năng lượng vô cùng thấp với lớp phản quang trông như tờ giấy. Ngoài ra còn có những công nghệ khác bao gồm Mirasol and Electrowetting, nhưng không phổ biến.
3/ E-Ink hoạt động thế nào?
Ở màn hình hiển thị E-Ink, một dung dịch trong suốt trong được dùng để treo lơ lửng hàng triệu viên nang hình cầu chứa đầy sắc tố màu đen và trắng. Trong đó sắc tố đen mang điện tích âm trong khi sắc tố trắng mang điện tích dương, lớp chất lỏng được kẹp giữa 2 lớp điện cực có tác dụng phân tách lớp điện cực thành các vùng riêng biệt. Mỗi vùng là 1 “pixel” trên màn hình hiển thị.
Toàn bộ quá trình này gọi là điện li. Tùy thuộc vào cách lớp điện cực được tích điện, tỉ lệ sắc tố trong mỗi vùng sẽ thay đổi, và tỉ lệ này sẽ làm thay đổi mức độ của thang màu trên màn hình.
Vì vậy khi điện cực dưới cùng tạo ra một điện trường dương, các sắc tố trắng tích điện dương được đẩy lên đỉnh của lớp chất lỏng, do đó sẽ làm mờ các sắc tố đen tích điện âm và di chuyển xuống đáy của lớp chất lỏng. Tóm lại, tất cả sắc tố trắng xuất hiện dưới dạng một pixel màu trắng.
Ngược lại, khi điện cực dưới cùng tạo ra điện trường âm, các sắc tố đen tích điện âm được đẩy lên bề mặt của viên nang, do đó sẽ làm mờ các sắc tố trắng. Điều này sẽ dẫn đến sự xuất hiện của các pixel đen trên màn hình.
Nhưng khi điện cực dưới cùng tạo ra cả điện trường âm và dương, 1 hỗn hợp sắc tố đen và trắng được đẩy lên bề mặt của viên nang, dẫn đến 1 màu xám có thể tối hoặc sáng hơn tùy thuộc vào mức độ trắng và đen được hiển thị tại pixel đó.
Không giống với màn hình LCD yêu cầu phải duy trì năng lượng liên tục để giữ cho nội dung hiển thị trên màn hình, E-Ink chỉ cần năng lượng để thay đổi cực tính của các điện cực trên cơ sở từng vùng. Điều này nghĩa là chiếc máy đọc sách điện tử của bạn chỉ sử dụng năng lượng khi lật sang trang mới, và đó là cách mà chiếc máy đọc sách điện tử có thể dùng đến tận1 tháng chỉ trong 1 lần sạc.
Các thiết bị E-Ink có thể giảm mức tiêu thụ năng lượng hơn nữa nhờ vào cơ chế chỉ thay đổi các pixel cần thay đổi trên mỗi lượt trang. Nói cách khác, nếu một pixel cụ thể vẫn giữ màu đen từ trang này sang trang khác thì không thay đổi trạng thái và không sử dụng năng lượng.
Tuy nhiên, theo thời gian một số pixel có khả năng bị kẹt và từ chối việc thay đổi trạng thái ngay cả với 1 cực mới, điều này dẫn tới vết mực của khung chữ ở trang cũ vẫn giữ nguyên khi sang trang mới gây lỗi hiển thị. Hiện tượng này được biết đến với tên gọi “ghosting” và thường sẽ được khắc phục bằng cách làm mới trang. Đó là lý do tại sao mọi khi màn hình thường nhấp nháy hoàn toàn đen, rồi trắng, rồi sau đó quay trở lại trang bình thường.
4/ Đọc sách trong bóng tối thì như thế nào?
Bản chất phản quang của E-Ink khiến cho nó hoàn hảo để đọc trong điều kiện ánh sáng mạnh, nhưng vì bản thân không thể phát ra ánh sáng do đó không thể đọc được trong bóng tối. Ở các đời máy trước, đọc trong bóng tối nghĩa là sử dụng đèn ngủ hoặc một số nguồn sáng bên ngoài tương tự như đọc một quyển sách giấy thông thường.
Ngày nay, các mặt hàng thuộc dòng cao cấp đã được trang bị tính năng chiếu sáng tích hợp cho phép người dùng có thể đọc trong bóng tối. Tính năng này cũng khá hữu ích vào ban ngày khi bạn cần điều chỉnh độ tương phản của máy.
Thay vì sử dụng đèn nền, hầu hết các máy đọc sách điện tử thực ra lại sử dụng đèn LED, các đèn LED này được gắn dọc theo các cạnh bên trong của màn hình, từ đây ánh sáng sẽ được chiếu qua một lớp nhựa mờ. Điều này giúp điều phối ánh sáng đều đặn hơn trên bề mặt và làm cho toàn bộ trang trở nên dễ nhìn.
Chung quy lại, tức là bạn có thể đọc trong bóng tối mà không bị mỏi mắt như đọc trên màn hình tự phát sáng của điện thoại thông minh hay máy tính bảng.
Tất nhiên, cần thêm điện năng để cung cấp năng lượng cho các đèn tích hợp này vì vậy hãy lưu ý rằng bạn sẽ phải giảm đáng kể thời sử dụng pin trên thiết bị. Thay vì bốn tuần sử dụng cho 1 lần sạc, bạn chỉ sử dụng được khoảng 2 tuần cho mỗi lần sạc.
5/ Hãy bắt đầu sử dụng E-Ink ngay bây giờ
E-Ink là công nghệ mang đến cho thiết bị đọc sách của bạn một góc nhìn tuyệt vời, khả năng đọc dưới ánh sáng mặt trời và thời lượng pin đáng kinh ngạc. Với ánh sáng bổ sung được tích hợp vào thiết bị, nó còn cho phép bạn đọc vào ban đêm mà không bị hư hại mắt.
Hãy bắt đầu suy nghĩ về việc sở hữu thiết bị E-Ink đầu tiên cho bản thân thôi nào. Sản phẩm tốt nhất trên thị trường hiện nay là Kindle Voyage với màn hình độ phân giải cao, đèn nền tích hợp, Wi-Fi, lực nhấn cảm biến trên màn hình và thân máy mỏng nhất từ trước đến nay.
Còn nếu như bạn không muốn bỏ ra 1 số tiền nhiều như vậy, bạn có thể lựa chọn mẫu Kindle Paperwhite có độ phân giải cao, các tính năng tương đồng với dòng Kindle Voyage nhưng bù lại thân máy lại hơi cồng kềnh.
Nhưng nếu như hầu bao không hậu hĩnh, bạn hãy xem qua dòng Kindle Basis. Tính năng bổ sung duy nhất chỉ là Wi-Fi, những tính năng trên là đủ dùng nếu tất cả những gì bạn cần sử dụng chỉ là đọc sách điện tử với màn hình E-Ink.
Mặc dù bạn sẽ không bao giờ sử dụng hữu ích với đầy đủ tính năng như chiếc máy tính bảng đa phương tiện được nhưng nó hoàn hảo để phục vụ những gì nó được thiết kế: cho phép mang theo bên mình cả 1 thư viện tri thức mà đọc thì chỉ như đọc sách giấy!